Trong cuộc sống và công việc hằng ngày luôn có những nhu cầu được phát sinh và được đáp ứng. Các nhu cầu thúc đẩy con người hành động và các nhu cầu đó được quy vào các nhóm khác nhau trong tháp nhu cầu Maslow được Abaraham Maslow đưa ra. Vậy tháp nhu cầu Maslow là gì? Nội dung và ứng dụng thực tiễn ra sau cùng nghiên cứu qua bài viết sau đây để hiểu thêm bạn nhé.
{tocify} $title = {Mục lục bài viết}
1.Nhu cầu là gì ?
Nhu cầu là một hiện tượng tâm lý của con người. Là những mong muốn, đòi hỏi, nguyện vọng của con người về vật chất hoặc tinh thần để tồn tại và phát triển.Tùy từng người, hoàn cảnh, thời điểm, vị trí địa lý mà các cấp độ nhu cầu sẽ khác nhau, có thể là những nhu cầu cơ bản để duy trì cuộc sống hay là những nhu cầu cấp cao hơn là sự tôn trọng và tự thể hiện bản thân.
Nhu cầu là động lực thúc đẩy hành vi và góp phần điều chỉnh tâm lý con người. Khi phát sinh nhu cầu con người sẽ hướng đến thõa mãn nhu cầu dẫn đến hành động trong thực tiễn cuộc sống. Nhu cầu được đáp ứng con người sẽ cảm thấy hài lòng, hạnh phúc và có thể dẫn đến hành vi suy nghĩ tích cực. Trái lại khi nhu cầu không được đáp ứng con người sẽ thấy khó chịu, căng thẳng, thất vọng dẫn đến hành vi suy nghĩ tiêu cực.
2. Tháp nhu cầu Maslow ?
Tháp nhu cầu Maslow là một mô hình lý thuyết tâm lý đại diện cho hành vi, tâm lý phổ biến của con người được phân thành 5 tầng theo mô hình kim tự tháp có tên tiếng Anh là "Maslow’s hierarchy of Needs" do nhà tâm lý học người Mỹ "Abaraham Harold Maslow" đề ra. Trong mô hình này mỗi tầng trong tháp tượng trưng cho một nhóm nhu cầu riêng biệt bắt đầu từng những nhu cầu đơn giản cho đến phức tạp bao gồm:- Nhu cầu sinh lý (Plysiological )
- Nhu cầu an toàn ( Safety)
- Nhu cầu quan hệ xã hội ( Love/Belonging )
- Nhu cầu được tôn trọng (Esteem )
- Nhu cầu được tự thể hiện ( Seft - Actualization).
 |
| Tháp nhu cầu Maslow |
3.Maslow là ai ?
Maslow có tên đầy đủ là Abaraham Harold Maslow (1908-1970) là nhà tâm lý học người Mỹ. Abaraham Harold Maslow là nhà tâm lý học đáng chú ý và nổi tiếng nhất với lý thuyết mô hình 'Tháp nhu cầu con người" (Hierarchy of needs) hay còn gọi là tháp nhu cầu Maslow. Ông là cha đẻ của chủ nghĩa nhân văn trong tâm lý học vì ông tập trung vào việc hiểu và giải quyết các nhu cầu và khát khao của con người trong ngữ cảnh xã hội tâm lý. |
| Abaraham Harold Maslow (1908-1970) |
Maslow có khái niệm " Tự hiện thực hóa". Đây là trung tâm tư tưởng của Abaraham Maslow. Với khái niệm này ông tin rằng mọi người đều có khả năng tự hiện thực hóa tức là tự tạo ra và đạt được đến thỏa mãn cao nhất của bản thân. Điều này không chỉ gói gọn trong việc thành công về vật chất mà còn liên quan đến sự phát triển cá nhân, sáng tạo, tôn trọng, hiểu biết sâu sắc về bản thân và thế giới xung quanh.
Với những nghiên cứu về tâm lý và đề ra học thuyết tháp nhu cầu con người Abaraham Maslow đã tạo ảnh hưởng tích cực đến nhiều lĩnh vực như: giáo dục, kinh doanh, quản lý tổ chức và đặc biệt là tâm lý học. Lý thuyết được sử dụng rộng rãi để hiểu và đáp ứng các nhu cầu của con người trong cuộc sống và công việc hằng ngày.
4. Ý nghĩa và nội dung tháp nhu cầu Maslow?
Tháp nhu cầu Maslow có ý nghĩa vô cùng quang trọng trong thực tiễn. Nó giúp cho mỗi cá nhân hoặc doanh nghiệp tổ chức hiểu được nhu cầu và cách thức mà chúng tác động đến suy nghĩ hành vi của con người. Qua đó ta có được một cái nhìn đa chiều hơn về bản chất nhu cầu như con người không chỉ có những nhu cầu cơ bản về vật chất mà còn có nhiều hơn những nhu cầu về tinh thần, xã hội. Nếu các nhu cầu cấp thấp không được đáp ứng đầy đủ thì khó có thể phát sinh và tiến đến những mục tiêu cao hơn.Dựa vào hệ thống phân cấp này ta thấy được những diễn tiến tâm lý con người theo từng cấp nhu cầu khác nhau. Thay vì tập trung phân tích những thay đổi bất thường về hành vi và tâm lý con người thì tâm lý học nhân văn của Maslow tập trung vào sự phát triển toàn diện của con người.
 |
| Nội dung tháp nhu cầu Maslow |
Tuy nhiên có một vài nghiên cứu cho rằng việc đáp ứng nhu cầu có mối quan hệ liên quan chặc chẽ với hạnh phúc. Nghiên cứu trên nhiều quốc gia, khu cực, hoàn cảnh, thời gian, tuổi tác, giới tính cho thấy các nhu cầu xã hội và thể hiện bản thân là quan trọng ngay cả khi các nhu cầu sinh lý cơ bản không được đáp ứng.
Qua đó ta thấy rằng cho dù là động lực thúc đẩy hành vi nhưng các nhu cầu này cũng không nhất thiết phải ở dạng thứ bậc như Maslow đã đề ra
Nội dung tháp nhu cầu cơ bản của Maslow gồm 5 cấp bậc:
- Nhu cầu sinh lý (Plysiological ): Nhu cầu sinh lý (Physiological Needs) là những nhu cầu cơ bản và thiết yếu nhất của con người, bao gồm các nhu cầu về thức ăn, nước uống, không khí, giấc ngủ, quần áo và mái ấm. Đây là những nhu cầu mà nếu không được đáp ứng đủ sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sinh tồn của con người. Việc đáp ứng các nhu cầu sinh lý là điều kiện tiên quyết để con người có thể tồn tại và phát triển.
- Nhu cầu an toàn ( Safety): Là nhu cầu được cảm thấy an toàn và bảo vệ khỏi những nguy hiểm có thể xảy ra. Nhu cầu này bao gồm cả an toàn về thể chất, tinh thần và xã hội.
- An toàn về mặt thể chất: Nhu cầu bảo vệ về nơi ở, về sức khỏe, về các vấn đề thiên tai, tài sản,... nhu cầu này cho thấy rằng họ và gia đình của họ được bảo vệ khỏi các thảm họa và các mối nguy hiểm trong cuộc sống.
- An toàn về tinh thần và xã hội : Nhu cầu này cho thấy con người họ cảm thấy an toàn về mặt tinh thần và các mối quan hệ xã hội. Con người cảm thấy họ không bị đe dọa về xung đột, bạo lực hoặc các cuộc đe dọa tinh thần. Họ muốn có một môi trường xã hội an toàn để phát triển bản thân.
- Nhu cầu quan hệ xã hội ( Love/Belonging )
Sau khi đã đạt được hai cấp độ nhu cầu sinh học và an toàn thì con người sẽ đạt được cấp độ nhu cầu cao hơn đó là nhu cầu về tinh thần cụ thể là nhu cầu về các mối quan hệ xã hội. Nhu cầu này nhằm mục đích giải tỏa những vấn đề tâm lý phát sinh của con người như sự cô đơn, buồn bả, áp lực,...Ở cấp độ này con người mong muốn được kết nối, sẽ chia với các mối quan hệ như bạn bè, đồng nghiệp, tình yêu, quan hệ gia đình,...
Ví dụ cụ thể như một người khi đi làm đầu tiên sẽ quan tâm nhiều đến mức lương để trang trãi những nhu cầu sinh lý như ăn uống, chổ ở, trang phục,.. sau đấy họ sẽ quan tâm đến chăm sóc sức khỏe, an ninh, công việc ổn định để học đảm bảo an toàn, sau khi các nhu cầu đã được đáp ứng họ sẽ quan tâm đến các mối quan hệ như bạn bè, khách hàng, tình yêu,...
- Nhu cầu được tôn trọng (Esteem )
Nhu cầu được kính trọng trong tháp nhu cầu Maslow thể hiện mong muốn nhận được sự tôn trọng từ người khác. Khi ở cấp bậc này, mỗi người sẽ không ngừng nỗ lực, cố gắng để nhận được sự tôn trọng từ bên ngoài. Biểu hiện rõ nhất của nhu cầu này bao gồm:
- Mong muốn về danh tiếng, sự tôn trọng từ bên ngoài: Bao gồm danh tiếng, địa vị, mức độ thành công
- Lòng tự trọng với bản thân: Thể hiện ở một người coi trọng đạo đức bản thân, coi trọng phẩm giá. Nếu thiếu đi lòng tự trọng, con người sẽ thấy mặc cảm và lo lắng khi gặp khó khăn trong mọi việc.
- Nhu cầu được tự thể hiện ( Seft - Actualization).
Nhu cầu được tự thể hiện bản thân (Seft- Actualization) đây là nhu cầu cấp cao nhất của con người khi tất cả những nhu cầu khác đã được đáp ứng. Thể hiện sự phát triển đạt đến đỉnh cao tiềm năng của con người. Có một sự khác biệt ở đây chính là nhu cầu này tự phát sinh theo mong muốn phát triển của mỗi người chứ không phát sinh do sự thiếu hụt như những cấp bậc nhu cầu trước đây.
Nhu cầu tự thể hiện thường xuất hiện ở những người có những thành công nhất định trong cuộc sống. khi đó họ muốn thể hiện bản thân mình một cách mãnh liệt hơn, trí tuệ hơn và theo đuổi những đam mê sở thích theo phong cách riêng.
Qua hệ thống phân cấp nhu cầu mà Maslow đã đưa ra các cá nhân có thể nhìn nhận đánh giá các nhu cầu của bản thân và có kế hoạch sắp xếp giải quyết thỏa mãn các nhu cầu còn thiếu sót tiến đến đạt được nhu cầu cao nhất là thể hiện bản thân.
5. Tháp nhu cầu Maslow mở rộng?
Ngoài tháp nhu cầu 5 tầng trên thì lý thuyết của Maslow cũng đã được mở rộng thêm 3 cấp độ nữa nhằm đáp ứng sự thay đổi của xã hội. Từ đó hình thành tháp nhu cầu Maslow mở rộng 8 tầng gồm 3 tầng mở rộng :- Tầng 6 : Nhu cầu nhận thức (Cognitive): Nhu cầu về sự tò mò, khám phá, nghiêm cứu mở rộng kiến thức
- Tầng 7: Nhu cầu về thẩm mỹ (Asethetic): Nhu cầu về khám phá cái đẹp, chiếm lĩnh cái đẹp, nghệ thuật hay kỳ quan,...
- Tầng 8: Nhu cầu về tự tôn bản ngã (Seft- Transcendence): Có thể hiểu nhu cầu này là sự tín ngưỡng
6. Ứng dụng tháp nhu cầu Maslow vào thực tiễn.
6.1. Tháp nhu cầu Maslow trong Kinh Doanh
Trong hoạt động kinh doanh hiện nay việc áp dụng tháp nhu cầu Maslow đã không còn xa lạ nữa. khi sử dụng tháp nhu cầu này các nhà quản trị dễ dàng hoạch định chiến lược cho Doanh nghiệp. Như tìm kiếm được nhu cầu của khách hàng là gì? khách hàng cần thỏa mãn như thế nào? Cách thức để thỏa mãn các nhu cầu đó ? Từ đó xác định được hướng đi cũng như đề ra các chiến lược sản phẩm, truyền thông cụ thể tiếp cận khách hàng. Ngoài ra nắm bắt được các nhu cầu của con người cũng giúp doanh nghiệp giữ chân khách hàng, tạo lòng tin với khách hàng và có các chính sác đãi ngộ thu hút năng lực làm việc của nhân viên. 6.2. Tháp nhu cầu Maslow trong Marketing
Marketing là một hoạt động trong kinh doanh. Để hoạt động Marketing hiểu quả thì việc hiểu con người là điều tiên quyết đến sự thành công trong hoạt động Marketing. Một nhà marketing giỏi sẽ biết được bạn đang gặp phải vấn đề gì, cần những gì để giải quyết và đưa ra được những thứ bạn cần để bạn về sử dụng các sản phẩm của họ. Để hiểu và đưa ra những chiến lược thông điệp đến khách hàng, tìm kiếm khách hàng, tạo dựng sản phẩm thì Marketing rất cần đến việc nghiên cứu phân tích từng nhóm khách hàng để xem họ là ai, họ cần gì?. Và tháp nhu cầu Maslow là một công cụ hiệu quả trong việc hỗ trợ Marketing.6.3. Tháp nhu cầu Maslow trong quản trị nhân sự.
Quản lý nhân sự, quản lý nguồn nhân lực cho Doanh nghiệp. Nhà quản trị cần hiểu rõ được cấp dưới của mình đang cần điều gì từ đó giúp học có được những thứ học mong muốn nhất tạo một môi trường làm việc an toàn, linh động, thân thiện và đầy tiềm năng phát triển sẽ thôi thúc nhân viên phấn đấu nổ lực cống hiến cho doanh nghiệp tăng trưởng hiệu quả. |
| Úng dụng tháp nhu cầu Maslow trong quản trị nhân sự |
6.4. Tháp nhu cầu Maslow trong giáo dục.
Giáo dục xác định các mối quan hệ liên quan tới nhu cầu của sinh viên, học sinh như nhu cầu thể chất, nhu cầu học hỏi, nhu cầu thể hiện bản thân, nhu cầu bảo đảm an toàn,.. từ đó hình thành nên các sản phẩm, phương pháp, cách thức giáo dục hiểu quả hơn cho từng đối tượng học sinh, học viên của mình.
 |
| Ứng dụng tháp nhu cầu Maslow trong giáo dục |
7. Ưu điểm và nhược điểm của tháp nhu cầu Maslow.
7.1. Ưu điểm tháp nhu cầu Maslow.
- Một bản tóm tắt hữu ích thể hiện được các nhu cầu, tâm lý và hành vi của con người, giúp ứng dụng vào nhiều ngành nghề một cách hữu ích
- Giúp các doanh nghiệp thấu hiểu, nắm bắt được đối tượng khách hàng mục tiêu về hành vi, xu hướng của họ, từ đó đưa ra những chiến lược tiếp cận hiệu quả
- Được xem là định hướng phát triển cho đa dạng các lĩnh vực, ngành nghề
7.2. Nhược điểm tháp nhu cầu Maslow.
- Vẫn có những sai lệch nhất định và gây ra nhiều tranh cãi. Bởi thuyết tháp nhu cầu của Abraham Maslow chỉ mang tính tương đối, không áp dụng chính xác cho nhiều môi trường, nền văn hoá, quốc gia khác nhau.
- Không đo lường được chính xác mức độ thỏa mãn trong một nhu cầu trước khi chuyển sang những nhu cầu tiếp theo
- Không có một sự sắp xếp, ưu tiên nhất định trong nhu cầu của mỗi cấp bậc.
8. Tháp nhu cầu Maslow và cuộc sống ngày nay?
Mặc dù thuyết nhu cầu của Maslow đã được đưa ra từ những năm 1943, nhưng nó vẫn được áp dụng trong nhiều lĩnh vực hiện nay, bao gồm Marketing, kinh doanh, quản trị và giáo dục. Tuy nhiên, để phù hợp với bối cảnh thời đại hiện tại, các nhà nghiên cứu, nhà quản trị cần phải xem xét và điều chỉnh lại mô hình này để phù hợp với các nhu cầu của khách hàng và các giá trị văn hóa hiện tại.
Maslow đưa ra những quan điểm tích cực về tâm lý, nhu cầu, hành vi của con người. Tuy nhiên thuyết tháp nhu cầu Maslow vẫn là đề tài gây tranh cãi trong nhiều năm vì nó không phù hợp cho tất cả mọi trường hợp. Mặc dù vậy, đây vẫn là một bản tóm tắt hữu ích và ứng dụng các ngành nghề, lĩnh vực trong nhiều doanh nghiệp.
Nguồn : Tham khảo tài liệu Internet